USDA Verilerine Göre Türkiye Şeftali ve Nektarin İhracatında Liderliği Kaybediyor: Yeniden Doğru Stratejiler Zamanı
Türkiye, bu yıl yaşanan zirai donlar, kuraklık ve diğer olumsuz iklim koşulları nedeniyle üretimde kayıplar yaşarken, ihracatta da olumsuz etkilerin daha uzun vadeli sonuçlar doğuracağı yönünde uyarılar alıyor. ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından yayımlanan son rapor, Türkiye’nin sert çekirdekli meyve grubunda özellikle şeftali, nektarin ve kiraz açısından 2025/26 sezonunda belirgin düşüşler öngördüğünü gösteriyor. İlkbahar donları, dolu ve aşırı yağışlar, üretimi belirgin biçimde zayıflatırken, ihracat hacminde de gerileme bekleniyor.
Üretimde dikkate değer düşüş – Rapor, 2025/26 sezonunda Türkiye’nin şeftali ve nektarin üretimini yıllık yaklaşık %45 azalarak 649 bin ton, kiraz üretimini ise yaklaşık %60 düşüşle 400 bin ton olarak öngörüyor. Son on yılda çeşit verimliliği ve nektarin ekim alanlarındaki artışla üretimde büyüme kaydedilmişken, bu yılki olumsuz hava koşulları sektör üzerinde ciddi baskı kurdu.
İç tüketimde artış öngörüsü – Üretimdeki daralmanın ihracat payını küçültmesi beklenirken iç piyasaya talep yönelimi güçleniyor. Kirazda iç tüketim toplam üretimin yaklaşık %98’ine, şeftali ve nektarinde ise yaklaşık %78’ine ulaşması öngörülüyor.
En büyük darbe Avrupa ve Irak’a – Türkiye’nin sert çekirdekli meyve ihracatında en önemli pazarlar Rusya, AB ve Irak olarak belirginleşiyor. 2025/26 sezonunun ilk aylarında bu ülkelere yapılan sevkiyatlarda %50’nin üzerinde daralma kaydedildi. AB pazarında arz azlığı, ithalatı yaklaşık %60 azaltacak gibi görünüyor. Kirazda da benzer bir tablo hakim; üç ana pazar için yapılan ihracat ilk üç ayda %86 geriledi. Rusya’ya yönelik alternatif tedarikler Özbekistan, İran ve Azerbaycan üzerinden sürdürülmeye çalışılıyor; AB’nin tedarik açığını kapatma ihtimali sınırlı görünüyor.
Küresel piyasalarda da etkilerin hissedileceği öngörülüyor – Türkiye’deki üretim düşüşünün yalnızca iç piyasa ve başlıca tedarikçilerle sınırlı kalmayacağı; aynı zamanda küresel sert çekirdekli meyve tüketimini de aşağı çekmesi bekleniyor. USDA tahminlerinde, 2025/26’da dünya kiraz üretiminin %10’a yakın azalarak 4,6 milyon tona inmesi öngörülüyor. Dünya şeftali ve nektarin üretiminin ise yaklaşık %6 azalarak 23,8 milyon tona gerilemesi muhtemel. Bu durumu Türkiye’nin yanı sıra Çin, Avrupa Birliği ve ABD’deki üretim düşüşleriyle bağlantılı olarak değerlendiriliyor.
Kolaylaştırıcı not: Raporun öne çıkardığı noktalar, küresel arz-talep dengesinin 2025/26 sezonunda sert çekirdekli meyve sektörüne nasıl yansıyacağını özetliyor ve özellikle ihracat pazarlarında kısa vadeli dalgalanmaların potansiyel etkilerini işaret ediyor.
